Tổng hợp các thuật ngữ ngành cơ khí thường dùng

Trong bất kỳ ngành nghề nào thì cũng đều có những thuật ngữ riêng. Ngành gia công cơ khí cũng không phải ngoại lệ, cũng có những thuật ngữ mà người làm trong ngành mới có thể hiểu được. Tuy nhiên, qua bài viết này, kể cả những người không làm trong ngành cơ khí thì vẫn có thể hiểu được những thuật ngữ ngành cơ khí. 

Các thuật ngữ ngành cơ khí thường dùng

+ Numeric Control – Điều khiển số:

Là biểu thị sự điều khiển tự động của máy móc. Các máy móc, công cụ có thể là máy phay, máy hàn, máy mài, máy tiện,…

==> Các bạn có thể tham khảo thêm tổng hợp các phương pháp phay phổ biến nhất hiện nay tại đây.

+ Desktop CNC Machine – Máy CNC để bàn:

Máy CNC để bàn được thiết kế để làm việc tốt hơn trên các vật liệu mềm như sáp, nhựa, bọt,…

Do được thiết kế nhỏ gọn nên được ứng dụng chủ yếu ở các lĩnh vực như: nha khoa, kim hoàn, giáo dục,…

+ NC Code | G – Code:

Đây là một thuật ngữ máy tính cơ bản, chỉ có duy nhất ở máy CNC. Mã G – Code được sử dụng để chỉ vị trí cho máy CNC di chuyển. 

+ CAM:

CAM – Computer Aided Manufacturing – là sử dụng phần mềm và máy móc điều khiển bằng máy tính để tự động hóa quá trình gia công. 

Có 3 yếu tố để ứng dụng CAM vào sản xuất:

• Phần mềm: được dùng để lập trình, điều khiển máy móc
• Máy móc: được điều khiển bằng máy tính để di chuyển
• Post Processor: là bộ giải mã để các đường chạy dao trong phần mềm lập trình được dịch sang một ngôn ngữ mà máy gia công có thể hiểu được

+ Post Processor:

Là phần mềm chuyển đổi các đường chạy dao được tạo trong hệ thống CAM thành các chương trình NC có thể được đọc bởi bộ điều khiển máy tính. Để di chuyển dao cắt theo các đường được lập trình một cách an toàn, nhất quán và có thể dự đoán được.

+ Gia công 2D:

Là gia công trên một mặt phẳng, máy không tác động vào chiều cao Z của sản phẩm, chỉ có trục X và Y là di chuyển đồng thời để tạo ra các đường thẳng, đường nghiêng, cung tròn,…

+ Gia công 2.5D:

Chỉ gia công được các mặt phẳng và nghiêng, không gia công được mặt cong. 

+ Gia công 3D:

Là phương pháp gia công hay dùng nhất. Gia công 3D dùng để gia công khuôn, gia công chi tiết có độ lồi lõm, có mặt cong. 

+ Gia công 4D:

Là gia công có trục xoay, gia công trụ tròn và 4 trục phải di chuyển đồng thời cùng một lúc. 

+ Gia công 5D:

Là phương pháp gia công hiện đại nhất hiện nay. 

Trong gia công 5D, các trục X,Y,Z tương tự như 3 trục

Gia công 5 trục cho phép người dùng thao tác đồng thời 5 mặt khác nhau của một bộ phận tùy theo mức độ phức tạp của thiết kế.

Gồm 3 loại chính:

• Trục chính vừa nghiêng vừa xoay, bàn máy cố định (Head – head)
• Trục chính nghiêng – bàn máy xoay (Head – table)
• Bàn máy vừa nghiêng vừa xoay, trục chính cố định (Table – table)

+ Mill Turn CNC:

Là loại máy có sự kết hợp giữa phay và tiện trên cùng một máy

+ HSM:

HSM – High Speed Machining – Gia công tốc độ cao, là phương pháp gia công hiện đại. Kết hợp giữa tốc độ trục chính cao, bề rộng cắt nhỏ, lượng chạy dao và chiều sâu cắt lớn. 

+ Hệ điều hành 

Mỗi loại máy CNC đều có một hệ điều hành riêng biệt. Các hệ điều hành đó có thể là: Fanuc, Haidenhain, Siemens, Fagor,… Trong đó Fanuc là hệ điều hành được sử dụng phổ biến trên thế giới.

+ VMC:

VMC – Vertical Machining Center- Trung tâm gia công đứng, là máy có trục chính hướng vuông góc với bàn máy.

+ HMC 

HMC – Horizontal Machining Center – Trung tâm gia công ngang, là máy có trục chính nằm song song với bàn máy.

+ CNC programmer: là người lập trình máy CNC

+ CNC operator:

Là người đứng máy – người vận hành máy CNC. Tùy vào mô hình hoạt động của công ty mà 2 vị trí này có tách biệt hoặc gộp chung làm một.

+ GD&T

GD&T – Geometric Dimensioning & Tolerancing- là tất cả các kích thước hình học và dung sai được thể hiện trên bản vẽ.

+ Chuẩn lập trình – chuẩn gia công:

Các thao tác xác định được vị trí tương quan giữa chi tiết đó với dụng cụ cắt của máy CNC; được gọi là xét chuẩn.

+ Dầu tưới nguội:

Dầu tưới nguội hay còn được gọi là dầu làm mát, có tác dụng làm mát, bôi trơn, tẩy rửa,… các chi tiết gia công. 

Có 2 loại dầu tưới nguội phổ biến: loại pha nước và loại không pha nước.

+ Fixture 

Fixture – đồ gá, dùng để xác định vị trí của phôi, giữ chặt phôi để thực hiện thao tác gia công được chuẩn xác.

+ CNC Mill

Là gia công phay 3 trục đồng thời hoặc 4,5 trục đồng thời.

+ Workpiece:

Là vật cần gia công để tạo thành sản phẩm. Nói một cách dễ hiểu workpiece là phôi hoặc chi tiết gia công.

+ Machine Simulation:

Là chế độ mô phỏng thực tế chạy máy CNC trên phần mềm CNC.

Trong giao diện mô phỏng gồm: máy CNC, đồ gá, phôi, dao cụ,… 

+ Multiaxis:

Là những đường chạy dao nâng cao dành cho máy phay nhiều trục đồng thời.

+ Setup Sheet:

Là phiếu công nghệ hay còn gọi là phiếu gia công. Người lập trình CNC sẽ tạo ra phiếu này và chuyển phiếu đến các chuyên viên vận hành máy CNC. Các chuyên viên sẽ khai báo các thông số trên máy CNC theo phiếu gia công. Trên phiếu thường bao gồm các thông tin sau:

• Tên chương trình gia công
• Tên các nguyên công
• Chế độ cắt của từng nguyên công
• Thông số của các loại dao sử dụng
• Thời gian gia công

+ Tool manager:

Là bảng quản lý các loại dao sẽ dùng để gia công 1 chi tiết hay sản phẩm nào đó.

+ Toolpaths:

Là tập hợp các đường chạy dao 2D, 3D, multiaxis được tích hợp sẵn trên phần mềm gia công.

+ Test cut:

Dùng để kiểm tra chế độ cắt cho loại phôi mới, dao cụ mới hoặc chế độ cắt mới 

+ Computer aided Design (CAD):

Được dùng để tạo ra các thiết kế 2D, 3D và các tài liệu kỹ thuật.

+ Computer aided engineering (CAE):

Là các chương trình được sử dụng trong suốt quá trình phát triển trong giai đoạn tiền xử lý, phân tích, phát hiện và mô phỏng.

Trên đây là một số thuật ngữ ngành cơ khí thường gặp. Hy vọng bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu hơn về các thuật ngữ về chuyên ngành cơ khí.